Maatwerk
Onderzoek wijst uit dat radicale verandering nodig is
Bij de start van Passend Onderwijs in 2014 stond het Samenwerkingsverband Twente Noord voor een grote uitdaging. Ze wilden de ambulante begeleiding vernieuwen en laten aansluiten op de nieuwe vereisten van Passend Onderwijs.
De Klaver Academie wordt later ingeschakeld om de medewerkers te voorzien van de juiste kennis en vaardigheden om deze transitie en hernieuwde focus mogelijk te maken.
Om inzicht te krijgen in waar ze nu staan, wordt een adviesbureau ingehuurd om een breed onderzoek te doen naar de huidige situatie en de wensen voor de toekomst.
De belangrijkste conclusies zijn:
- De voorkeur van de scholen gaat uit naar begeleiding gebaseerd op ‘preventieve en systeemgerichte’ begeleiding.
- De ambulant begeleider kan nog nauwer verwant zijn aan de school.
- De begeleiding dient te worden afgestemd op de individuele ondersteuningsbehoefte van ieder team.
- In de transitie naar het nieuwe systeem, komt er bij voorkeur nadruk op de school- en teamontwikkeling naar meer en beter passend onderwijs.
Dat vraagt zowel om andere competenties als om een nieuwe naam: schoolcoach passend onderwijs, afgekort tot schoolcoach. Dit is de opdracht waarmee de Klaver Academie wordt ingeschakeld.
De nieuwe visie van het samenwerkingsverband
Zowel de rugzak- als ambulant begeleiders zijn gewend om op leerlingniveau betrokken te zijn bij het kind, diens ouders en de leerkracht, juist op basis van hun specialistische kennis.
De focus van de schoolcoach wordt een andere, noodzakelijk om de uitkomsten van het onderzoek handen en voeten geven. De schoolcoach verlegt de focus van curatief naar preventief, van ad hoc naar duurzaam en van kind- naar systeemgericht.
De schoolcoach vertrekt in de nieuwe werkwijze vanuit de leervraag en de beleving van de onderwijsprofessional en sluit daarbij aan. Pas in tweede instantie zet de schoolcoach diens specialistische kennis in. Van het adviseren met tips naar het coachen van een leerkracht, IB’er, directeur, zelfs hele schoolteams.
De driejarige leergang is maatwerk
Ambulant begeleiders willen zich goed voorbereiden op deze nieuwe opdracht. Het verwerven van nieuwe competenties van het Expertise en Dienstenteam (E&D-team) is noodzakelijk.
In samenwerking met een regiegroep, bestaande uit leden van het E&D-team in jaarlijks wisselende samenstelling, ontwerpt het team van de Klaver Academie de leergang ‘Resultaatgericht coachen en adviseren’. Het maatwerk heeft tot doel de leergang zo precies mogelijk aan te laten sluiten op het dagelijkse werk van de schoolcoaches en de dilemma’s waar zij op de reguliere basisscholen tegen aanlopen.
De inhoud
De rode draad in de leergang is de uitgekiende en theoretisch onderbouwde gesprekscyclus Resultaat Gericht Coachen, later uitgebreid met resultaat gericht adviseren en teamcoachen.
In zes fasen legt de schoolcoach samen met de leraar, het team, de IB’er of de directeur de weg af van probleemonderzoek naar nieuw gedrag. In het onderzoek worden kind-, interactie-, leerkracht-, team- en ook schoolkenmerken betrokken. Door je moeite te verwoorden, je eigen aandeel te onderzoeken, verzamel je moed je eigen gedrag te veranderen, zo leert de ervaring.
De werkwijze
De leergang is gericht op ‘leren in de praktijk’. De opleiding is ingericht met uitdagende werkvormen, zoals het werken met traineracteurs. Deelnemers ervaren aan den lijve hoe resultaatgericht coachen en adviseren uitwerkt. Individuele ontwikkelbehoeften en praktijksituaties van schoolcoaches komen ruimschoots aan bod. Praktijkopdrachten worden opgenomen en besproken met de opleiders.
De toegevoegde waarde van de Klaver Academie
Het team van de Klaver Academie combineert haar kennis en kunde met de eigen praktijkervaring in het resultaat gericht (team)coachen.
Het resultaat voor de schoolcoaches
Schoolcoaches zijn goed in staat de methodiek van het resultaatgericht werken, zoals het nu in het E&D-team genoemd wordt, dagelijks te gebruiken.
De schoolcoaches geven aan dat de opleiding hen heeft geholpen:
- bij hun eigen bewustwordingsproces rondom systeemgerichte veranderingen;
- om scholen te ondersteunen en uit te dagen systeemgerichte veranderingen door te voeren;
- om als E&D-team steeds effectiever samen te werken.
Intern onafhankelijk onderzoek wijst uit:
Driekwart van de intern begeleiders en directeuren geeft aan dat schoolcoaches resultaatgericht coachen en adviseren inzetten om samen met de school oplossingen te vinden, die werken in de praktijk én duurzaam zijn.
De succesindicatoren
Het succes van de nieuwe aanpak van schoolcoaches is merkbaar omdat leerkrachten gemotiveerd zijn om anders naar hun handelen te kijken in relatie tot leerlingen met specifieke ondersteuningsbehoeften.
De schoolcoaches hebben afscheid genomen van de kindgerichte begeleiding, zij ondersteunen scholen merkbaar bij een blijvende professionalisering van het team en bij de gewenste ontwikkeling van leerkrachten.
Zowel leerkrachten, IB’ers als directeuren waarderen de coaching en advisering door de schoolcoach, wijst onafhankelijk onderzoek uit.
De verdieping
Het E&D-team heeft de leergang afgesloten met de installatie van de ontwikkelgroep ‘Handelings- en resultaatgericht werken’. Jaarlijks ontwerpt de Klaver Academie in samenspraak met deze groep een verdiepingsdag, om dilemma’s uit de praktijk van de schoolcoaches te onderzoekende en competenties verder te verdiepen.
Kees Hendriks, directeur SWV Twente Noord
Marleen Roth, teamleider E&D-team